رهیافتی بر ایده تمدن در قرآن کریم با محوریت مفهوم شریعت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر مرکز آینده‌پژوهی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران

چکیده

منشأ شکل‌گیری، پویایی و عدم رکود هر تمدنی وابسته به جریانی (اعم از مادی و معنوی) است که به محوریت آن پدید می‌آید. در تلقی مدرن، آنچه تمدن و تاریخ بشر را ایجاد کرده و جلو می‌برد تمرکز بر محور مادیات است که به‌مرور با دخالت ابداع بشری و خلاقیت فرهنگی برآمده از طبیعت، غریزه و میراث انسانی، مؤلفه‌های معنوی، فکری و فرهنگی مختص خود را نیز ایجاد کرده و درنهایت این ساختار‌های غیرمادی اصل تمدن و شاکله آن را شکل می‌دهند. درحالی‌که از نگاه دینی، اولاً نقطه آغاز تاریخ با جریان الهی و خلقت انسان کامل رقم خورده و با انسان کامل پایان می‌یابد؛ ثانیاً جریان، عنصری محوری به‌نام شریعت است که منشأ و عامل پیش­برنده تمدن محسوب می­شود. مراد از شریعت، جریانی الهی است که خداوند برای پیامبران یا امت‌ها قرار می‌دهد و آن را در قالب مجموعه‌ای از احکام، عقاید و قوانین متجلی می‌سازد؛ لذا شریعت در اینجا صرف اعتباریات شرعی و احکام فقهی نیست بلکه در مفهومی فراخ، حوزه واقعیت و قوانین تکوینی، ابزار و فناوری را نیز شامل می‌شود. این وضعیت کیفیت دخل‌وتصرف انسان در عالم واقع را جهت‌دهی می‌کند. جریانی بودن، تاریخی بودن و استمرار تشریع متناسب با هر نبی و امتی نشان از این دارد که این غایت نیز غایتی تدریجی و تاریخی بوده و شریعت‌های گوناگون، رسالتِ تحققِ بخشی از این مهم را برعهده دارند و با توجه به ختم نبوت، شریعت محمدیه (صل‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) آخرین بخش از تحقق این آرمان بوده و وعده اقامه دین در متن همین شریعت به‌وقوع خواهد پیوست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An approach to the idea of civilization in the Holy Quran, focusing on the concept of Sharia

نویسنده [English]

  • Majid Mohammadlu
Researcher of Future Studies Center, Higher Supreme National Defense University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The origin of the formation, dynamism and non-stagnation of any civilization is dependent on the flow (both material and spiritual) that every civilization emerges with. In modern thinking, what creates and advances human civilization and history is the concentration and gathering on the axis of material things, which over time, with the intervention of human innovation and cultural creativity arising from nature, instinct and human heritage, have their own spiritual, intellectual and cultural components. While from a religious point of view, firstly, the starting point of history is determined by the divine process and the creation of a perfect human being and it ends with a perfect human being; Secondly, it is the flow of “Shariat” (as a central element) which is considered the origin and driving factor of civilization. The meaning of Shariat is the divine flow that God sets for prophets or nations and manifests it in the form of a set of rules, opinions and laws; Therefore, Shariat here is not limited to Sharia credits and jurisprudence, but in a broad concept and scope of reality and formative laws, it also includes tools and technology. Current, historicity and continuity of the legislation appropriate to each prophet and nation shows that this goal is also a gradual and historical goal. according to the end of prophethood, Muhammadiyah Shariat It is the last part of the realization of this ideal and the promise of religious establishment will happen in the text of this Shariat.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Civilization"
  • origin of civilization"
  • flow"
  • material flow"
  • "
  • Shariat flow"