توسعه و محیط‌زیست در بستر نظم تمدنی: بایسته های تمدن زیست محیطی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

با ظهور عصر صنعتی شدن در سه قرن اخیر، شکل جدیدی از تمدن اجتماعی بشر با نام تمدن صنعتی ظهور و توسعه یافت. این نوع تمدن به‌تدریج جایگزین تمدن کشاورزی شد که بهره‌وری پایینی داشت. ارزش‌های مشترک مردم، الگوهای تولید و زندگی، شکل‌های سازمان اجتماعی و نظام‌های نهادی و قانونی نیز در این فرایند به‌طور چشمگیری متحول شدند. تمدن صنعتی و نظام سرمایه‌داری حاصل از آن، علی­رغم خلق ثروت مادی فراوان برای جامعه بشری، وضعیت محیط‌زیست در سطح جهانی را به زوال و تخریب کشانده است. آلودگی هوا و آب، تنش‌های آبی و خشک‌سالی، گرم شدن فزاینده اقلیم جهانی و از بین رفتن تنوع زیستی، روندهای درحال وقوع جامعه بشری در عصر صنعتی و مدرنیته هستند. موضوعی که باعث افزایش شکاف درآمدی بین کشورهای فقیر و غنی شده است. در چنین شرایطی بشر نیاز به یک بازنگری در شیوه رفتار با طبیعت دارد که در این مقاله تحت عنوان «تمدن زیست­محیطی» از آن یاد می­شود. سؤال این است که «چگونه می‌توان به تمدن زیست‌محیطی دست یافت؟». ایده اصلی مقاله این است که دستیابی به یک تمدن زیست‌محیطی در درجه اول مستلزم یک تغییر اساسی در جهان‌بینی و در گام بعدی همکاری بین همه کنشگران جامعه بشری است. روش پژوهش مبتنی بر «ردیابی فرایند» است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Development and environment in the context of civilizational order: the requirements of environmental civilization

نویسنده [English]

  • Morteza Shokri
Faculty member of Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]

With the emergence of the industrialization era in the last three centuries, a new form of human social civilization emerged and developed named industrial civilization. This kind of civilization gradually replaced the agricultural civilization with low productivity. The common values, production and life patterns, forms of social organization, and institutional systems also changed dramatically during this process. Industrial civilization and the capitalist system resulting from it, despite creating substantial material wealth for human society, has led to the deterioration and destruction of the environment at the global level. Air and water pollution, water stress and drought, increasing warming of the global climate, and loss of biodiversity are the ongoing trends of human society in the industrial and modern era. This issue has increased the income gap between rich and poor countries. Under such conditions, humans need to review their way of dealing with nature, which is named in this article as environmental civilization. The question is how we can achieve an environmental civilization? The main idea of this article is that achieving an environmental civilization requires a fundamental change in the worldview at first step and, cooperation between all actors of human society in the next. The research method is based on "process tracing".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Civilization
  • Environment
  • Environmental Civilization
  • Industrial Revolution
  • Market Economy